Visieverklaring sociaalecologische rechtvaardigheid
Sociaalecologische rechtvaardigheid
Sociaalecologische rechtvaardigheid onderzoekt de verbanden tussen sociale rechtvaardigheid en ecologische vraagstukken. Het uitgangspunt is dat hoe we omgaan met onze omgeving en het klimaat onlosmakelijk verbonden is met sociale kwesties zoals armoede en ongelijkheid. Deze verbanden werken in beide richtingen. Enerzijds versterken ecologische crises de ongelijkheid. Neem bijvoorbeeld de toenemende wateroverlast door hevige regenval, toegeschreven aan klimaatverandering. Dit treft vooral lagere inkomensgroepen en oudere wijken met minder robuuste en slecht onderhouden infrastructuur. Dergelijke klimaatproblemen vergroten de ongelijkheid. Anderzijds heeft sociale onrechtvaardigheid ook ecologische gevolgen. Inheemse gemeenschappen worden wereldwijd gemarginaliseerd en hebben beperkte toegang tot politieke macht. Traditionele ecologische kennis wordt vaak genegeerd ten gunste van destructief landgebruik. Een sociaal beleid dat lokale kennis respecteert, kan daarentegen duurzaamheid bevorderen.
Sociaalecologische rechtvaardigheid en JNM
Bij JNM, de Jeugdbond voor Natuur en Milieu, gaat milieu over meer dan alleen CO2-reductie en statiegeld op blikjes. Voor ons betekent milieu zorgdragen voor alles om ons heen: planten, mensen, dieren en de niet-levende natuur, op een manier die rechtvaardig is voor iedereen. We streven naar een duurzame wereld zonder uitbuiting van mens en natuur ten gunste van eindeloze economische groei.
Onze kijk op milieu is beïnvloed door ecofeminisme, dat de parallellen ziet tussen de behandeling van vrouwen en de natuur. Beide worden in een hiërarchisch, minderwaardige positie geplaatst zodat uitbuiting en controle leidt tot winstmaximalisatie in plaats van gelijkheid en duurzaamheid. Wij geloven echter in een wereld waarin zorg en respect voor de natuur en elkaar centraal staan, ongeacht gender, leeftijd, afkomst, opleidingsgraad, sociaaleconomische status, religie of gezondheid.
Een belangrijk deel van onze klimaatstrijd is met andere woorden het verkleinen van ongelijkheid. Kwetsbare minderheden en gemarginaliseerde gemeenschappen worden het hardst getroffen door milieuproblemen, zowel lokaal als wereldwijd. We willen met ons klimaatactivisme strijden voor een eerlijke verdeling van geluk en lasten.
De klimaatverandering is een van de grootste uitdagingen van onze tijd, maar ze staat niet op zichzelf. Ze hangt nauw samen met andere problemen zoals het verlies van biodiversiteit en systeemcrises. Door de vernietiging van ecosystemen verdwijnen er steeds meer planten- en diersoorten, wat de natuur minder veerkrachtig maakt. Bovendien raakt de ecologische crisis kwetsbare gemeenschappen het hardst, omdat zij het minst in staat zijn om zich te beschermen tegen milieuproblemen. Ons economische systeem, dat gericht is op constante groei en het uitputten van natuurlijke hulpbronnen, maakt deze crises alleen maar erger. Daarnaast zorgt klimaatverandering voor meer ongelijkheid en nieuwe vormen van onrecht. Daarom is het belangrijk dat we oplossingen vinden die zowel de ecologische als de sociale problemen aanpakken.
Tenslotte moeten we ons als jeugdbeweging inzetten voor dekolonisatie. In de 21e eeuw betekent dekoloniseren het doorbreken van oude koloniale denkpatronen die gericht zijn op het uitbuiten en gebruiken van wat niet van ons is, zoals natuurlijke hulpbronnen en culturen van andere gemeenschappen. Dat betekent dat we moeten erkennen hoe koloniale geschiedenis en machtsstructuren nog steeds invloed hebben op hoe we met de natuur en met mensen omgaan. Het is essentieel dat we deze koloniale perspectieven vervangen door een benadering die respectvol en gelijkwaardig is.
Benieuwd hoe je met een sociaalecologische visie aan de slag kan?
Hier zijn alvast 3 praktische toepassingen die je eens kan proberen. Maar de beste tip is natuurlijk: we leren verder samen, babbelen en verbinden! 😀
Ecofeminisme x Natuurstudie
Ecofeminisme gaat over zorgen voor planten en dieren, en over verbinding met het complexe levensweb rondom ons. Misschien kan een natuurstudietocht hiertoe bijdragen! Wat dacht je van leren hoe je met respect voor planten kan wildplukken? Of echt leren kijken hoe planten leven en interageren met ons en elkaar? Dieren nieuwe namen geven die beter bij ze passen? Een kunstwerk maken van de vormen van de planten die je ziet?
Meer weten? Boekje ‘Voor wie willen we zorgen’, verkrijgbaar in de soceco-bibPrivileges x Jongeren
Wanneer je het woord privilege of voorrecht hoort, is er soms een reactie van ‘ohja ik weet dat ik veel privileges heb dus ja ik moet me dan maar gedeisd houden zeker om anderen ook kansen te geven’. Laten we het even omdraaien. Laten we kijken hoe jij jouw privileges juist kan inzetten om iedereen meer kansen te geven. Want jij kan jouw stem gebruiken om juist gesprekken open te trekken, om mensen met minder privileges aan het woord te brengen en anderen in hun kracht te zetten.
Privilege is een term die wijst op de kansen en voordelen van mensen in een bepaalde samenleving. Als een deel van je identiteit (bv. In België geboren) overeenkomt met de heersende norm in onze samenleving (in België geboren), dan kan je spreken van een privilege, waardoor je (on)rechtstreeks meer kansen ervaart. Je hiervan bewustzijn en het op een positieve manier inzetten, is een kunst, die jij kan beoefenen.
Alle stemmen waarderen x JNM
Elke stem van elk mens heeft het recht gehoord te worden. Daarmee gaat iedereen in de JNM akkoord en dat zorgt al voor eerlijke en goede discussies, vergaderingen of gesprekken. Maar elke stem is anders, niet alleen van mening, maar ook van manier van boodschappen overbrengen. En daar staan we soms weinig bij stil. Sommige stemmen zijn luid, andere stil. Sommigen luisteren graag maar willen tegelijk ook gehoord worden. Maar hoe kan je ervoor zorgen dat elk stem (ook de introverte, stille, vrouwen, andersgezinden etc stemmen) evenwaardig aan bod kan komen?
Bijvoorbeeld: Neem eerst een luisterrol aan en probeer niet altijd direct te willen reageren of je standpunt te verdedigen. Luister empathisch, voel hoe die persoon tot die mening is gekomen en wat hun achtergrond is.
Probeer in een gesprek eerst eens zelf in je hoofd tot 10 te tellen en zo stillere stemmen de tijd geven om het woord te nemen. Ook meer rationele tools kan je inzetten, zoals bv iedereen evenveel spreekstokjes geven die die kan inzetten tijdens een vergadering, of werk met een timing hoe lang mensen praten.