Politiek en jongeren

Politiek als ondersteuner van jeugdbewegingen

Naast een natuur- en milieubeweging is JNM vooral ook een jeugdbeweging. Je kan je nu afvragen op welke manier politiek en ons stemgedrag de werking van een jeugdbeweging bepaalt en ondersteunt. De ondersteuning verloopt voornamelijk via geld: net als andere takken van het jeugdwerk in Vlaanderen zijn we best afhankelijk van subsidies vanuit de Vlaamse overheid en lokale besturen. Door aan die subsidies voorwaarden te hangen krijgen overheden zicht op hoe jeugdwerk zich organiseert. Hoe beïnvloedt dit de werking van JNM Nationaal en jouw eigenste JNM-afdeling?

Jnm nationaal

Op Vlaams niveau is zowat alles dat jeugdwerk aangaat vervat in het Jeugddecreet. Dit decreet moet binnen de Vlaamse overheid kinderen- en jongerenrechten gaan verdedigen en waaronder jeugdbewegingen dus ook vallen. 

Binnen het Jeugddecreet zijn er meerdere niveaus van subsidies waar we als JNM Nationaal beroep op kunnen doen.
Als je erkend wordt als landelijk georganiseerde jeugdvereniging, krijg je de basis werkingssubsidie, een vast bedrag, toegewezen. De voorwaarden hiervoor zijn heel concreet vastgelegd. Zo is een aanspreekpunt persoonlijke integriteit (API) hebben, een voorbeeld van zo een voorwaarde die door de Vlaamse overheid wordt opgelegd. Zo moeten we ook als landelijk georganiseerde jeugdvereniging de geografische spreiding van onze werking aantonen. 

Daarbovenop kan je nog aanvullende subsidies aanvragen. Dat doe je door een beleidsnota te schrijven. In die nota stippelen we uit hoe wij georganiseerd zijn en wat we als organisatie in de komende beleidsperiode van 5 jaar willen verwezenlijken. Naast een belangrijk instrument om de missie van ons als organisatie vast te leggen heeft die beleidsnota dus een financiële impact. Die beleidsnota wordt beoordeeld door een adviescommissie en ambtenaren van het departement Cultuur, Jeugd & Media. Via deze beoordelingen wordt bepaald hoeveel iedere vereniging zal krijgen. Die beoordelingen worden dan voorgesteld aan de minister van Jeugd, die op basis van deze adviezen een finale beslissing maakt over de variabele subsidies.

Een derde mogelijkheid waarop we geld kunnen krijgen is via projectsubsidies. Deze zijn heel projectmatig en worden vaak uitgeschreven rond bepaalde specifieke thema’s. Opnieuw wordt er op basis van criteria een advies uitgeschreven waarmee de minister van Jeugd een uiteindelijke beslissing maakt over de toekenning van de subsidies. Zo proberen we dit jaar een projectsubsidie te scoren voor een project rond alternatieve vormingstrajecten waar we jongeren een natuuranimatorcursus willen aanbieden met focus op overbrengen van inhoud via spel. 

Zoals je kan zien, h eeft de minister van Jeugd via die subsidies en regelgeving wat te bepalen in hoe wij als vereniging vorm krijgen en waar mij mee bezig zijn. Dit is wel al wat verminderd doordat de onderdelen van een beleidsnota nu decretaal vastgelegd zijn terwijl voorheen de minister zelf wat de belangrijke thema’s kon gaan bepalen is dit nu een stuk vaster vastgelegd via het Jeugddecreet.

Jouw stem heeft hier dus ook invloed: op de vorm van het Jeugddecreet in de toekomst en op hoe de minister van Jeugd dat in de toekomst toepast.

Afdelingen

Het jeugddecreet betrekt enkel Vlaams en bovenlokaal jeugdwerk. Het ondersteunen van kleine lokale verenigingen, zoals jeugdhuizen of dus lokale JNM-afdelingen verloopt wat anders: zij kunnen terecht bij lokale besturen, waar ze financieel ondersteund worden via gemeentesubsidies, het voorzien van een lokaal , uitleendiensten... Gemeentes krijgen redelijk veel vrijheid in hoe ze dit precies vormgeven en over hoeveel subsidies het gaat. Dit kan sterk variëren tussen gemeentes. Hier gaat je lokale stem dus zeker een verschil kunnen maken!

Jongeren verdedigen hun belangen

Een groot deel van de kinderen en jongeren mag nog niet gaan stemmen. Toch hebben veel beleidskeuzes een invloed op hun leven. Om de belangen van kinderen en jongeren niet te vergeten bij het maken van die beleidskeuzes, zijn er een aantal organen in leven geroepen. Veel van die organen worden ook via het Jeugddecreet vastgelegd.

Jeugdbeleid heeft een beetje een unieke positie binnen de Vlaamse Overheid: als categorie van de bevolking strekt het zich namelijk loodrecht overheen de beleidsdomeinen zoals sport, cultuur, economie, ... Daarom is er een mechanisme, het Jongeren- en Kind-Effectenrapport (JoKER) in het leven geroepen. Bij ieder ontwerp van een decreet is men verplicht om dit rapport op te stellen. Daarbij wordt er gekeken naar het mogelijke effect van deze nieuwe regelgeving op kinderen en jongeren. Op deze manier worden de belangen van kinderen en jongeren verdedigd wanneer men een nieuwe regelgeving wil opstellen.

Ook legt het Jeugddecreet een aantal adviesraden vast die bestaan uit jongeren en jeugdwerkers, met name lokale jeugdraden, en de Vlaamse Jeugdraad.

Lokale jeugdraden

Vanuit de Vlaamse overheid is er een verplichting voor iedere gemeente om een jeugdraad op te richten of om een bestaande jeugdraad te herkennen.

Het college van burgemeester en schepenen moet aantonen dat ze advies vragen aan de jeugdraad over alle aangelegenheden die betrekking hebben op het jeugdbeleid. In praktijk zit er veel variatie op hoe strikt gemeentes omgaan met de gekregen adviezen. Er zijn gemeentes waar die lokale jeugdraad iets voor het zeggen heeft, maar er zijn er jammer genoeg ook veel waar dit niet zo is. Indirect kan jij via je stem een sterk signaal geven over hoe jij de rol van je jeugdraad graag zou zien ingevuld worden.

Vlaamse Jeugdraad

Om op Vlaams niveau kinderen en jongeren te betrekken, is de Vlaamse Jeugdraad opgericht. Dit is de officiële adviesraad voor de Vlaamse regering voor alles wat te maken heeft met kinderen, jongeren en jeugdwerk.

De Vlaamse Jeugdraad bestaat uit jongeren en jeugdwerkers die maandelijks samenkomen . Op deze maandelijkse samenkomsten worden er adviezen en standpunten opgesteld. Om de 3 jaar worden deze adviseurs gestemd door jongeren van 12 – 30 jaar, ook jullie kunnen hier dus voor stemmen! Al zal je wel even geduld moeten hebben want die stemming heeft zich onlangs, november vorig jaar, nog maar plaatsgevonden. 

Europese Jeugdraad

Op Europees niveau is er zoiets als de EU-jongerendialoog. Om de 18 maanden wordt er zo een dialoog opgestart. Deze dialoog betrekt jongeren en jeugdorganisaties en heeft telkens een bepaalde thematische nadruk die bepaald wordt door de Raad van ministers voor Jeugdzaken.

Wanneer de gegevens verzameld zijn wordt er ergens in Europa een jongerenconferentie gehouden, waar jongerenvertegenwoordigers naartoe gestuurd worden. Als Europese jongererenhoofdstad van 2024, vond dat dit jaar plaats in het prachtige Gent. Op deze conferentie wordt op basis van de verzamelde input een boodschap naar de EU opgesteld, in naam van de jongeren. De jongerenvertegenwoordigers die wij naar deze conferentie sturen, zijn adviseurs van de Vlaamse Jeugdraad.

Worden kinderen en jongeren voldoende betrokken?

Er zijn dus heel wat mechanismen waardoor jongeren zogezegd betrokken worden bij beleid, maar is dit effectief zo? Onderzoek van Bataljong vzw, een vereniging die zich bezighoudt met lokaal jeugdbeleid, toont aan dat de huidige situatie ontoereikend is en er nog veel potentieel is om kinderen en jongeren meer te betrekken bij beleid. Ook de Vlaamse  Jeugdraad is heel scherp in hun oordeel: zij zien nog te veel vormen van schijn-participatie, waar jongeren te weinig zelf problematieken kunnen aankaarten en te weinig betrokken worden bij het volledige participatieproces. Waardoor de uitkomsten vaak te weinig door jongeren en jeugdorganisaties gedragen kunnen worden. Daarnaast zijn er nog te veel drempels die zinvolle en actieve participatie in de weg staan.

Al is er al veel verwezenlijkt op vlak van jeugdparticipatie in beleid er zijn dus zeker wel nog wat werkpunten voor de politici van de toekomst. 

‘t is aan u!

Jouw stemgedrag beïnvloed zeker en vast hoe politiek staat tegenover jeugd. Het kan dus wel boeiend zijn om eens na te gaan hoe de verschillende partijen zich positioneren t.a.v. het jeugdbeleid. Wie weet help je zo JNM ook een handje, want hoe meer aandacht voor jeugd, hoe zekerder wij zijn van een duurzame financiering van onze werking.