Hoe organiseer je een referendum?

Een referendum mag het Interne Reglement van JNM aanpassen en kan worden georganiseerd voor "principiële gevallen, waarvoor geen Bijzondere Algemene Vergadering kan worden samengeroepen". Dat is vrij vaag verwoord, maar het betekent zoveel als 'de vraagstukken (waarin het IR wordt aangepast) die een motie overstijgen'. Denk bijvoorbeeld aan het referendum rond gebiedsdekkendheid; daarbij was het belangrijk om elke (stemgerechtigde) JNM'er een stem te geven, omdat het resultaat de volgende beleidsnota zou beïnvloeden. Of denk daarbij aan het referendum rond veganisme, een thema dat de gemoederen sterk beroerd heeft en daarom breder bevraagd werd.* 

Twijfel je of jouw thema in een referendum past? Check het even bij de bondsvoorzitters (bovo@jnm.be). 

*Technisch gezien waren dit peilingen; referenda waren toen nog niet bindend. 

Speel je met het idee om een referendum te organiseren? Dit stappenplan geeft je een concreter beeld over de procedure. 

Stappenplan voor een referendum 

Deze procedure is van kracht vanaf 1 sept. 2025. 

1) Schrijf je idee uit. 

Je kan dit sjabloon gebruiken. Stuur het ingevulde sjabloon naar mo@jnm.be. Zij helpen je graag verder met de rest van de organisatie. 

Weet dat je enkel het Interne Reglement kunt aanpassen; een referendum heeft geen zeggenschap over de andere bevoegdheden van de Algemene Vergadering (bv. begroting & financieel verslag, verkiezing & evaluatie, statuten, missie & visie, voortgangsrapport, etc.). 

Je kan ook een peiling organiseren; dit is een referendum zonder bindende kracht. Om effectief iets aan te passen, dien je in dat geval een motie in. 

2) Werd je idee bevestigd? Start het referendum op. 

Dit kan op twee manieren:  

• a. Je schrijft een open brief uit, die je door 15% van de stemgerechtigde leden (ini's en gewone leden) laat handtekenen* en aan de bondsvoorzitters bezorgt. 
  *Voor een geldige handtekening heb je nodig: naam, geboortedatum. 

• b. Je legt je voorstel uit aan het Bestuur en vraagt hen om het referendum in samenwerking te organiseren. 

3) Het Bestuur werkt een procedure uit.  

Eens de handtekeningen verzameld zijn of het Bestuur hun akkoord gaf, heeft het Bestuur volgens het IR een maand de tijd om een stemmingsprocedure in gang te zetten en een forum voor discussie te voorzien.* Belangrijk is om hier goed met elkaar te communiceren.  

4) De stemming wordt geopend en loopt. 

In deze fase is wachten het kernwoord. De stemming moet een maand openstaan en wordt beslist door een gewone meerderheid. Elk ‘effectief lid’, oftewel ini of gewoon lid, mag stemmen. Ook de trekkers van het Referendum en de Bestuurders mogen stemmen. 

5) De stemming is afgelopen. 

Nu alle stemmen binnen zijn, is het belangrijk om breed en correct te communiceren over die resultaten. Volgens het IR moeten de resultaten worden gecommuniceerd in de eerstvolgende bestuurspost. Het IR wordt, indien relevant, ook aangepast; dit is een taak van het Bestuur. 

6) Het referendum is afgelopen. Evaluatie? 

Eens de communicatie uitgestuurd is, is de procedure zo goed als afgerond. Er kunnen nog een paar vragen binnenkomen, maar verder eindigt het referendum hier. 

Uiteraard kan je het verder zo laten, maar omdat referenda nog vrij nieuw zijn, kan een evaluatie veel nuttige feedback opleveren. Staan er nog tegenstrijdigheden in het IR? Zijn er bepaalde afspraken die we op voorhand al moeten verankeren? Zijn er fouten gemaakt die we in de toekomst kunnen voorkomen? ... We horen het graag!