Melkspel

SPELVERLOOP

Dit spel gaat over melk. Obviously. Het doel van het spel: expert worden inzake melk (en zuivel). Zo zullen ze tegen het eind van het spel allemaal geblinddoekt melk moeten proeven, en herkennen de welke het is. Daarnaast ontdekken ze de impact van zuivel op het milieu. Het spel is verdeeld in 3 rondes. De piepers (of ini's) worden verdeeld in verschillende teams. Zorg voor minstens twee teams. 

RONDE NUMERO UNO: ALTERNATIEVEN VOOR MELK LEREN KENNEN

In deze ronde verzamelen ze informatie over melk en krijgen ze de mogelijkheid melk te proeven.

CENTRALE PLEK (1 tot 3 leiding)

In de centrale plek staan er twee potten met kaartjes: 

• Solo-opdrachten-pot: Ze trekken een kaartje uit de pot. Hierop staat een klein opdrachtje (classic JNM-opdrachtjes, zoals determineer x aantal bomen, zoek een invasieve exoot,...). Ze voltooien met hun groepje de opdracht. Afhankelijk van de moeilijkheidsgraad van de voltooide opdracht, krijgen ze een bepaald aantal geldstukken. 

• Battle-opdrachten-pot: Ze kunnen ook een ander team uitdagen voor een battle. In dit geval trekken ze een kaartje uit deze pot, waar een opdrachtje voor 2 teams staat (zoals potje touwtrekken, hanengevecht, om ter meest vogels opsommen in 1 minuut,...). Het team dat de battle wint, krijgt een bepaald aantal geldstukken. 

RONDLOPENDE KOEIEN EN GEWASSEN (1 tot 5 leiding)

Over het terrein lopen verschillende koeien/gewassen rond met elk een of meerdere soorten melk (afhankelijk van hoeveel leiding je hebt). Wanneer ze een van deze rondlopende koeien/gewassen vinden en tikken, kunnen ze in ruil voor een bepaald aantal geldstukken proeven van de melk (bv. koemelk - 1 geldstuk / havermelk, rijstmelk en soyamelk - 2 geldstukken / amandelmelk - 3 geldstukken). Er is best 1 persoon per team die melk proeft, aangezien op het einde van het spel ook maar 1 iemand per team moet kunnen raden welke melk ze geblinddoekt proeven. 

Terwijl ze hun melk proeven, vertel je ook wat weetjes over die melk soort. Hieronder vind je alvast enkele weetjes per melksoort. 

Disclaimer: wegens tijdsgebrek voor kamp is onderstaande informatie op 1 studie gebaseerd, doe je eigen research als je nog eens wil dubbelchecken of het klopt ;))

Koemelk

• Koemelk heeft het meeste land nodig: plaats voor de koe, maar ook om het veevoer te laten groeien. Dat kan problematisch worden, aangezien land schaars wordt en de groeiende wereldbevolking toch gevoed moet worden. 1 glas melk heeft 9 keer zoveel land nodig dan bij een veganistisch alternatief. Drink je elke dag van het jaar 1 glas melk, dan zijn daar twee tennisvelden plaats voor nodig om die melk te produceren. (10 keer zoveel als bv. bij havermelk)

• Ook op vlak van waterverbruik doet melk het niet goed. 1 glas melk vraagt zo’n 100-200 liter water om te produceren. Als je elke dag een glas melk drinkt, worden er daarvoor in een jaar 45000 liter water voor verbruikt, dat is 700 keer douchen.

• De impact op het milieu van koemelk ten aanzien van veganistische alternatieven is 2 tot 3 keer zo groot.

• Op vlak van uitstoot is koemelk ook de slechtste in de rij, o.a. door het methaan dat de koeien uitstoten. Een glas koeienmelk zorgt voor ongeveer drie keer zo veel uitstoot als bij de rest. Met 1 glas melk, stoot je gemiddeld iets meer dan 0.6 kg broeikasgassen uit. Die uitstoot hangt wel nog af van waar je melk geproduceerd wordt natuurlijk (bv. lokaal geproduceerde melk of melk van vee gevoed met veevoer uit zuid-amerika waarvoor er bos gekapt is)

• Wel zitten er in melk bepaalde voedingsstoffen, die je niet altijd evenveel terugvindt in de veganistische alternatieven. En gewone melk is meestal ook wat goedkoper in de winkel.
  

Havermelk

• Havermelk verbruikt samen met soyamelk het minste water. Drink je elke dag havermelk, zou je in een jaar daarvoor 54 douches water nodig hebben om te produceren (in vergelijking met 700 keer douchen voor gewone melk).

• Net als alle veganistische alternatieven heeft het slechts weinig land nodig in vergelijking met koeienmelk.

• Havermelk heeft de tweede kleinste uitstoot per glas.

• Wel heeft havermelk best wat koolhydraten en minder eiwitten dan in melk.
  

Soyamelk

• Net als alle veganistische alternatieven heeft het slechts weinig land nodig in vergelijking met koeienmelk.

• Soyamelk heeft soms een beetje een controversiele connotatie, aangezien soya vaak wordt geteeld op gronden waar voordien regenwoud is gekapt. Studies tonen echter aan dat de soya die daar wordt geteeld, meestal bestemd is voor veevoer en niet voor veganistische melk.

• Qua uitstoot doet soya het net niet zo goed als haver en amandelmelk, maar het scheelt niet veel. Nog geen 0.2 kg broeikasgassen per glas.

• Soyamelk heeft van alle alternatieven het meeste eiwitten, zelfs ietsje meer dan gewone melk.
  

Rijstmelk

• Net als alle veganistische alternatieven heeft het slechts weinig land nodig in vergelijking met koeienmelk. Rijstmelk heeft het allerminste plaats van al nodig!

• Op vlak van water doet rijstmelk, net als amandelmelk, het niet zo goed: 54 liter water is nodig voor de productie van 1 glas…

• Qua uitstoot is rijst de verliezer onder de veganistische alternatieven, maar nog steeds pakken beter dan koemelk.
  

Amandelmelk

• Amandelmelk heeft de laagste uitstoot van alle alternatieven: maar zo’n 0,15 CO2-equivalenten.

• Toch is de impact op het milieu eigenlijk groter dan bij de andere alternatieven: er is enorm veel water nodig voor het groeien van amandelen. 1 glas amandelmelk vraagt 74 liter water om te produceren! Dat is meer dan uw gemiddelde douche. Toch is dat nog steeds minder water dan bij koemelk…

•  Net als alle veganistische alternatieven heeft het slechts weinig land nodig in vergelijking met koeienmelk

Nog meer alternatieven: kokosnootmelk (om te koken etc.) maar tragedie in Zuid-Oost-Azie…  hazelnootmelk: vergelijkbaar met amandelmelk, maar dan beter voor het milieu…

AFLOOP RONDE NUMERO UNO

Je blijft ronde 1 doorspelen totdat de meeste teams wel ongeveer elke melksoort eens geproefd hebben. Dus, de teams blijven afwisselend opdrachtjes doen om geld te verdienen om daarmee een rondlopende koe/gewas te zoeken en vervolgens van hun melk te proeven en naar de weetjes te luisteren. Snelle teams hebben het voordeel dat ze mogelijks meerdere keren dezelfde melk konden proeven, en zo extra goed zullen zijn in het herkennen van de melk in de volgende ronde en ook de weetjes beter zullen onthouden. 

RONDE NUMERO DUO: HET MOMENT VAN DE WAARHEID... EN QUIZTIJD!

HET MOMENT VAN DE WAARHEID: MELKPROEVEN

Per team komt er 1 persoon naar voor, die geblinddoekt wordt. Zij moeten nu proberen de melk die ze voorgeschoteld krijgen, geblinddoekt te kunnen herkennen. Je houdt de punten voor elke juist geraden melk bij. 

QUIZTIJD

Daarna is het tijd voor een quiz, waaraan heel het team deelneemt. Je kan dit in een actieve vorm gieten zoals een (melk)pisquiz, een quiz waarbij ze op een bepaalde manier naar voor moeten lopen/springen/rollen... of ook een minder actieve quiz :) Stel vragen aan de hand van de weetjes tijdens het spel (bv. sorteer de verschillende soorten bussen melk op vlak van wie het meeste water verbruikt, ...)

EN DE WINNAAR IS...

Nu de punten van deze tweedelige quiz optellen, en je hebt een winnaar. Ofwel maak je die nu al bekend, ofwel ga je eerst door naar ronde 3. 

RONDE DRIE: EN NU WORDT HET INTERESSANT...

Tijd voor debat! Probeer een discussie/gesprek op gang te trekken (ohja, ook bij piepers kun je hiertoe een poging doen hoor!). De vorm voor dit debat kan je zelf kiezen. Zoals: 

• Rustig wat nababbelen in een kringgesprekje / aan een kampvuurtje: wat denk je er nu van, nadat je zo vanalles over zuivel te weten bent gekomen? Wat zijn alternatieven voor melk/kaas...?  Zouden we met JNM beter kip eten i.p.v. de vele kaas? Zou JNM meer veganistisch moeten worden - of juist niet? Hoe kan je je zuivelverbruik verminderen? ... 

• Werk met een lijn waarop iedereen zich kan positioneren. Geef een bepaalde stelling (bv. 'we verbannen kaas uit het middageten tijdens ons kamp') en laat ze een plaats kiezen tussen akkoord/niet akkoord. Vraag enkele mensen om uit te leggen, waarom ze welke plaats op de schaal hebben gekozen. Als heel de groep unaniem op eenzelfde plaats staat, kan het interessant zijn om als leiding zelf even advocaat van de duivel te gaan spelen. 

• ...

SPELMATERIAAL

Dit heb je nodig: 

• 'Ne fles koemelk, soyamelk, havermelk, rijstmelk, amandelmelk (en als je nog alternatieven wilt toevoegen: ga je gang). 

• Papiertjes met solo-opdrachten en papiertjes met battle-opdrachten

• Geldstukken (of papiertjes, stukskes karton whatever) 

• De weetjes over melk (printen of op uwen slimmen gsm)

• Evt. al wat quizvragen of het debat op voorhand voorbereiden (kan ook à l'improviste :) )

INKLEDING VAN HET SPEL

Inkleding is niet meteen nodig, maar kan natuurlijk altijd. Zoals in koeien en haver/amandel/rijst/... verkleden? 

VARIATIE(S) OP HET SPEL

Als je ronde 1 wat uitdagender maakt, kan dit spel ook perfect met ini's gespeeld worden. Daarbij kan ronde 3 zeker bij ini's of gewone leden een interessant debat opleveren.